Spadkodawca pozostawił po sobie testament, ale osoba powołana w nim do dziedziczenia zmarła wcześniej niż on. Kto wtedy dziedziczy?

Osoba wskazana w testamencie nie żyje – co dalej?

Jeśli testator w testamencie powołuje kilku spadkobierców i jeden z nich nie chce lub nie może dziedziczyć, to jego udział w pierwszej kolejności może być „zagospodarowany” poprzez tzw. podstawienie zwykłe.

Jeżeli testator nie skorzystał z instytucji podstawienia zwykłego, udział podlega tzw. przyrostowi, czyli jak nazwa wskazuje „przyrasta” pozostałym spadkobiercom.

Przyrost można w testamencie wyłączyć. Wówczas ten udział podlega dziedziczeniu ustawowemu. 

Udział spadkowy nie przypada dzieciom spadkobiercy, który rezygnuje z dziedziczenia lub nie może dziedziczyć.

Co to podstawienie zwykłe?

Podstawienie zwykłe oznacza, że zapobiegliwy testator w testamencie przewidział komu przypadnie udział spadkowy, jeśli osoba powołana do spadku z ustawy lub z testamentu, nie chce lub nie może dziedziczyć (np. zmarła).

W ten sposób można przewidzieć spadkobiercę „rezerwowego”, który wejdzie w miejsce tego, który został wskazany w pierwszej kolejności. 

Można wyznaczyć jedną lub wiele takich osób.

Przykładowo: 

  • w miejsce A dziedziczy B; 
  • w miejsce A dziedziczą w częściach równych B i C;
  • mamy spadkobierców  A, B i C, a w miejsce C będzie dziedziczyć A i w ten sposób będzie miał dwa udziały spadkowe.

Nic nie stoi na przeszkodzie wyznaczeniu na spadkobiercę „rezerwowego” osoby, która ma dziedziczyć również „w pierwszej kolejności”. Np. Ojciec powołał w spadku do dziedziczenia córki Anię i Kasię. Miały dziedziczyć po połowie spadku. Wiedział, że Ania cierpi na poważną chorobę, dlatego chcąc, aby dziedziczyły tylko i wyłącznie jego dzieci, zastrzegł w testamencie podstawienie zwykłe. Chciał żeby Kasi przypadł udział spadkowy Ani, w razie gdyby córka zmarła przed nim.

Co to przyrost?

O przyroście mówimy, kiedy spadkobierca testamentowy ma swój udział spadkowy, a oprócz niego przypadnie mu część udziału spadkobiercy, który nie chce lub nie może dziedziczyć. 

Przyrostu nie stosujemy:

  • przy dziedziczeniu ustawowym;
  • jeśli w testamencie został powołany jedynie jeden spadkobierca.

Jeżeli wskazany w testamencie spadkobierca nie chce lub nie może dziedziczyć, w braku odmiennej woli spadkodawcy jego udział spadkowy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów. 

Spadkobierca może swój własny udział przyjąć, a przypadający mu z tytułu przyrostu odrzucić. Odwrotna sytuacja nie jest możliwa, ponieważ przyrost należy się tylko spadkobiercom powołanym w testamencie.

Przykład

Spadkodawca powołał do dziedziczenia w testamencie trzech spadkobierców (Monikę, Basię i Pawła) w częściach równych. Monika nie dożyła otwarcia spadku, a spadkodawca nie umieścił w testamencie klauzuli o stosowaniu podstawienia zwykłego. 

W takiej sytuacji udział spadkowy zarówno Basi jak i Pawła będzie wynosić 1/2 z uwagi na dziedziczenie przyrostu.

Gdyby spadkodawca umieścił w testamencie klauzulę „wyłączam przyrost” udział w wysokości 1/3, który miał przypadać Monice podlegać będzie dziedziczenie ustawowemu.

Jeśli masz pytania dotyczące omówionego tematu lub potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej, nie wahaj się z nami skontaktować. Kancelaria Adwokacka Mikulski oferuje kompleksową pomoc prawną dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na konsultację i dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc. Zadzwoń pod numer +48 882 843 157 lub napisz na adres kancelaria@adwokatmikulski.pl. Jesteśmy tutaj, aby Cię wspierać!