Jedną z kwestii, które łączymy ze śmiercią jest spadek. Niejednokrotnie wiąże się to ze sporami pomiędzy jego najbliższymi. Przed sądem toczy się postępowanie o dział spadku, w toku którego ustalamy wysokość tzw. „schedy spadkowej”. Co ona oznacza? Czy darowizny mają znaczenie w kontekście jej ustalania?
Co to jest scheda spadkowa?
W Kodeksie cywilnym nie znajdziemy definicji pojęcia „scheda spadkowa”.
Możemy ją zdefiniować jako majątek, który dziedziczą spadkobiercy po zmarłym w wyniku dokonania działu spadku.
Czy darowizny wpływają na wysokość schedy spadkowej?
Przy ustalaniu wysokości schedy spadkowej nasuwa się pytanie co z darowiznami, których dokonał zmarły. Załóżmy, że kupił jednemu z synów mieszkanie, czy taka okoliczność ma znaczenie przy dzieleniu spadku?
Przepisy przewidują obowiązek zaliczenia darowizn dokonanych za życia spadkobiercy na rzecz schedy spadkowej.
Jeśli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi (dzieci, wnuki itd.) i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.
Należę pamiętać, że przy dziale spadku doliczeniu podlegają wszystkie dokonane przez spadkodawcę darowizny bez względu na to, kiedy zostały dokonane.
Przykład
Pan Jan zmarł i pozostawił po sobie dwoje dzieci: córkę Kasię i syna Tomka. Na pozostawiony majątek składa się tylko dom o wartości 900 000 zł. Kasia dostała od taty kilka lat przed jego śmiercią mieszkanie o wartości 200 000,00 zł.
Jak obliczamy schedę spadkową?
900 000 zł + wartość przedmiotu darowizny, czyli 200 000 zł = 1 100 000 zł.
Kasia otrzyma ze spadku 250 000 zł (brakujące 200 tysięcy zł otrzymała już w formie darowizny), a jej brat Tomek 450 000 zł.
Kiedy nie ma obowiązku zaliczenia darowizn na schedę spadkową?
Obowiązek wskazany wyżej, nie dotyczy dziedziczenia testamentowego, to znaczy, gdy spadkobierca sporządził ważny i skuteczny testament, nawet jeśli jako jedynego dziedzica wskazał np. syna, który dziedziczyłby, także gdyby zmarły jednak nie pozostawił po sobie testamentu.
Jakie darowizny są zwolnione z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową?
Nie ma obowiązku zaliczenia darowizny na poczet schedy spadkowej, jeżeli z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.
Np. darowizny drobne, zwyczajowo przyjęte, czyli uczynione z okazji świąt, ślubu, urodzin, imienin itp. chyba że byłyby to darowizny o znacznej wartości.
Spadkodawca może złożyć oświadczenie o zwolnieniu darowizny l z obowiązku zaliczenia do spadku. Takie oświadczenie może zamieścić w umowie darowizny, w testamencie, a także w osobnym dokumencie.
Jak obliczamy wartość darowizny?
Wartość darowizny oblicza się według stanu z chwili dokonania, a według cen z chwili działu spadku.
Co jeśli darowizna przewyższa wartość schedy spadkowej?
W przypadku gdy wartość darowizny lub zapisu windykacyjnego podlegających zaliczeniu przewyższa wartość schedy, spadkobierca nie jest obowiązany do zwrotu nadwyżki.
Wówczas nie uwzględnia się przy dziale spadku ani darowizny lub zapisu windykacyjnego, ani spadkobiercy zobowiązanego do ich zaliczenia – traktujemy go tak, jakby go w ogóle nie było. Przyjmujemy, że został już zaspokojony z przedmiotu darowizny. Dział spadku następuje tylko pomiędzy pozostałymi spadkobiercami.
“Jeśli masz pytania dotyczące omówionego tematu lub potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej, nie wahaj się z nami skontaktować. Kancelaria Adwokacka Mikulski oferuje kompleksową pomoc prawną dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na konsultację i dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc. Zadzwoń pod numer +48 882 843 157 lub napisz na adres kancelaria@adwokatmikulski.pl. Jesteśmy tutaj, aby Cię wspierać!”
