Tymczasowe aresztowanie stanowi najsurowszy środek zapobiegawczy. W razie orzeczenia przez sąd kary pozbawienia wolności, tymczasowe aresztowanie może być stosowane aż do chwili rozpoczęcia wykonania kary.

Załóżmy, że dochodzi do skazania na karę pozbawienia wolności. 

Czy w takiej sytuacji okres przebywania w areszcie jest zaliczany na poczet kary orzekanej przez sąd?

Czy tymczasowe aresztowanie można zaliczyć na poczet kary?

Art. 63 Kodeksu karnego reguluje obowiązek zaliczenia na poczet orzeczonej kary okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, czyli np. związanego ze stosowaniem środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.

Czy są jakieś dodatkowe warunki do spełnienia?

Pozbawienie wolności musi być:

  • „rzeczywiste” – takie do którego faktycznie doszło. Nie obejmuje to sytuacji, w których istniał określony tytuł prawny do pozbawienia danej osoby wolności, ale z jakiegoś powodu nie był on realizowany np. sąd zastosował środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania sprawcy na 3 miesiące, ale po miesiącu sprawca zbiegł z aresztu śledczego, co oznacza, że „rzeczywiste” pozbawienie wolności sprawcy trwało tu jedynie miesiąc;
  • „w sprawie” – każde pozbawienie wolności zastosowane w ramach realizacji celów procesu karnego dotyczącego tej konkretnej sprawy, w której zasądzono karę, mającą zostać uwzględnioną przy zaliczeniu.

Co jeżeli areszt tymczasowy i odbywanie kary pozbawienia wolności w innej sprawie będą miały miejsce jednocześnie?

Ten problem rozwiązał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 26.02.2021 r., I KZ 3/21 stwierdzając, iż:

„Okres tymczasowego aresztowania zbiegający się w czasie z odbywaniem przez sprawcę kary pozbawienia wolności nie podlega zaliczeniu na podstawie art. 63 § 1 k.k.”.

Czy okres tymczasowego aresztowania w innej równocześnie toczącej się sprawie może zostać zaliczony na poczet orzeczonej kary?

Nie w każdym przypadku. 

Zaliczeniu na poczet orzeczonej kary podlega również okres tymczasowego aresztowania odbytego przez oskarżonego w innej sprawie, ale tylko jeśli w tejże sprawie postępowanie toczyło się równocześnie, a następnie:

  • zapadł w niej prawomocny wyrok uniewinniający;
  • umorzono postępowanie;
  • odstąpiono od wymierzenia kary.

Nie zalicza się tutaj wyrok warunkowo umarzający postępowanie.

W wypadku umorzenia postępowania na mocy ustawy amnestyjnej w sprawie, w której oskarżony odbył okres tymczasowego aresztowania, odbyty okres rzeczywistego pozbawienia wolności podlega zaliczeniu na poczet kary orzeczonej w innej sprawie, w której postępowanie toczyło się równocześnie (por. wyr. SN(7) z 10.11.1970 r., V KRN 260/70, OSNKW 1971, Nr 4, poz. 53).

Jak rozumieć równoczesność postępowań?

Wspomniana równoczesność może wystąpić w każdej fazie postępowania w sprawie, czy to od wszczęcia postępowania w sprawie, aż po moment, gdy kwestia konieczności zaliczenia tymczasowego aresztowania ujawniła się w stadium wykonania kary pozbawienia wolności, czyli gdy postępowanie w sprawie, w której zapadł prawomocny wyrok uniewinniający lub umarzający postępowanie, toczyło się obok postępowania wykonawczego w zakresie wykonania kary pozbawienia wolności w innej sprawie.

Nie musi to być całkowita równoczesność.

“Jeśli masz pytania dotyczące omówionego tematu lub potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej, nie wahaj się z nami skontaktować. Kancelaria Adwokacka Mikulski oferuje kompleksową pomoc prawną dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na konsultację i dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc. Zadzwoń pod numer +48 882 843 157 lub napisz na adres kancelaria@adwokatmikulski.pl. Jesteśmy tutaj, aby Cię wspierać!”