Załóżmy, że mamy małżonków, którzy pozostają we wspólności małżeńskiej. Zawsze podejmują wszystkie decyzje wspólnie, więc chcą sporządzić testament wspólny, w którym podzielą swój majątek. Czy polskie prawa dopuszcza taką możliwość?

Co to testament wspólny?

Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów (Izba Cywilna – zasada prawna z dnia 22 marca 1971 r., III CZP 91/70, OSNCP 1971) stwierdził, iż ustawodawca w odniesieniu do testamentu wspólnego posługuje się wyrazem „testament” w znaczeniu dokumentu.

O testamencie wspólnym mówimy, jeśli co najmniej dwie osoby (nie muszą być spokrewnione) sporządzają razem jeden dokument zawierający ich oświadczenia ostatniej woli. 

Może być tak, że najpierw jeden z nich tworzy swoje rozrządzenie na wypadek śmierci, a potem drugi. Mogą również tworzyć swoje zapisy naprzemiennie. Na końcu dokumentu muszą się znaleźć ich podpisy.

Co nie stanowi testamentu wspólnego?

Dokument, w którym każda strona po kolei spisuje swoją ostatnią wolę, a potem składa pod swoim zapisem podpis wraz z datą nie stanowi testamentu wspólnego. Wówczas oświadczenie każdego spadkodawcy stanowi osobny testament.

Czy sporządzenie testamentu wspólnego jest dopuszczalne w Polsce?

Zgodnie z art. 942 Kodeksu cywilnego zakazane jest sporządzanie testamentów wspólnych. Wobec tego zawarcie w jednym dokumencie oświadczeń ostatniej woli dwóch lub więcej osób nie jest możliwe na gruncie polskiego porządku prawnego.

Co z testamentem ustnym?

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 31.5.1960 r. (2 CR 539/60, OSNCK 1961) należy przyjąć, że nie istnieją testamenty wspólne ustne. Nawet jeżeli małżonkowie sporządzają je jednocześnie i ich treść zostanie spisana w tym samym dokumencie, to będą samodzielne, ważne i skuteczne.

Czy wspólne oświadczenie złożone przed osobą urzędową jest ważne i skuteczne?

W przypadku zamieszczenia w testamencie allograficznym, czyli złożenia ustnego oświadczenie woli przez spadkodawcę wobec odpowiedniej osoby urzędowej i dwóch świadków, rozrządzeń dwóch spadkodawców, dopuszczalna jest konwersja takiego testamentu nieważnego na podstawie art. 942 KC na ważne testamenty ustne.

Co jeśli testament sporządził w imieniu małżonków tylko jeden z nich?

W świetle orzeczenia Sądu Najwyższego z 13.01.1956 r. (4 CR 20/56, OSNCK 1957), jeśli testament własnoręczny został sporządzony w imieniu małżonków, ale w całości przez jednego małżonka, to jest to istniejący, ważny i skuteczny testament osobisty małżonka bezpośrednio go sporządzającego, natomiast akt ostatniej woli drugiego małżonka nie istnieje.

“Jeśli masz pytania dotyczące omówionego tematu lub potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej, nie wahaj się z nami skontaktować. Kancelaria Adwokacka Mikulski oferuje kompleksową pomoc prawną dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na konsultację i dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc. Zadzwoń pod numer +48 882 843 157 lub napisz na adres kancelaria@adwokatmikulski.pl. Jesteśmy tutaj, aby Cię wspierać!”