Mamy 3 rodzaje testamentów zwykłych: holograficzny (pisemny), alograficzny (urzędowy) oraz notarialny. W tym wpisie skupimy się na testamencie pisemnym. Decyzja o podziale majątku po naszej śmierci jest niezwykle istotna, dlatego skupimy się na tym, jak sporządzić własnoręcznie testament, który będzie ważny.
Jakie warunki musi spełniać testament, aby był ważny?
Przesłanki ważności testamentu są następujące:
- Zdolność testowania – w polskim prawie ściśle powiązana z pełną zdolnością do czynności prawnych. Testament holograficzny może sporządzić jedynie osoba pełnoletnia, która nie jest ubezwłasnowolniona;
- Występowanie tak zwanej woli testowania – osoba sporządzająca testament w chwili dokonywania czynności musi mieć świadomość, że sporządza testament, a nie np. plany czy notatki. Nie wyklucza to możliwości potraktowania jako testamentu chociażby listu kierowanego do innej osoby;
- Brak wad oświadczenia woli przy jego sporządzaniu.
Wady świadczenia woli przy sporządzaniu testamentu
Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
- w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (stan ten, może być wywołany np. chorobą psychiczną, lekami, alkoholem czy narkotykami);
- pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;
- pod wpływem groźby.
Na nieważność testamentu z powodu wad oświadczenia woli nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.
Jak prawidłowo sporządzić testament pisemny?
Testament pisemny ze względu na formę powinien spełniać 3 wymagania:
- w całości musi być własnoręcznie napisany przez testatora – nie może pisać ktoś inny (nawet jeśli testator mu podyktuje), nie można pisać na maszynie. Nie jest ważne czym i na czym piszemy, ale zwykle czynimy to na papierze. Nieistotne w jakim języku sporządzimy testament. Możemy pisać nawet wierszem.
- złożenie podpisu pod treścią testamentu – własnoręcznie. Należy pamiętać, że jeśli złożymy podpis, a potem coś jeszcze pod nim dopiszemy, należy znowu złożyć podpis. Nie musi być to czytelny podpis zawierający imię i nazwisko. Przykładowo może być to nawet „twój ukochany ojciec” albo jakiś pseudonim.
- podanie daty sporządzenia testamentu własnoręcznego – trzeci wymóg formalny już nie ma charakteru bezwzględnego. Nie wymaga się daty dziennej – można napisać np. w dniu moich 70 urodzin, Boże Narodzenie roku 2023, żniwa roku 2023. Zasadniczo data ma być podana własnoręcznie przez testatora, ale zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego może być odtwarzana mechanicznie za pomocą datownika. Brak daty nie zawsze prowadzi do nieważności testamentu.
Przy sporządzaniu testamentu pisemnego nie jest wymagana obecność osób trzecich, testator może sporządzić go sam.
Kiedy testament pisemny będzie nieważny ze względu na brak daty?
Testament pisemny będzie nieważny ze względu na brak daty w 3 przypadkach:
- Ze względu na brak daty istnieją niedające się usunąć wątpliwości co do zdolności testatora do testowania. Przykładowo – testament pozostawia osoba ubezwłasnowolniona i nie wiemy, czy sporządziła go przed ubezwłasnowolnieniem;
- Niedające się usunąć wątpliwości co do treści testamentu. Przykładowo – maż powołuje żonę, nie podając imienia, a okazuje się że miał 3 małżonki, więc data pozwoli ustalić, którą z nich miał na myśli;
- Nie można usunąć wątpliwości co do wzajemnej relacji kilku testamentów pozostawionych przez testatora. Wówczas skuteczny jest testament najpóźniej sporządzony, a wcześniejszy jest skuteczny w takim zakresie, w jakim da się go pogodzić z ostatnim.
Jeśli masz pytania dotyczące omówionego tematu lub potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej, nie wahaj się z nami skontaktować. Kancelaria Adwokacka Mikulski oferuje kompleksową pomoc prawną dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na konsultację i dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc. Zadzwoń pod numer +48 882 843 157 lub napisz na adres kancelaria@adwokatmikulski.pl. Jesteśmy tutaj, aby Cię wspierać.