Na gruncie polskiego ustawodawstwa bójka i pobicie to odrębne przestępstwa, jednakże stosunkowo często używa się ich na zasadzie synonimów. 

Jak definiujemy bójkę?

Bójka to starcie co najmniej trzech osób, z których każda występuje równocześnie w roli atakującego i broniącego się. 

Każdy uczestnik takiego zdarzenia jest sprawcą czynu zabronionego

Jak definiujemy pobicie?

Pobicie to czynna napaść dwóch lub więcej napastników na jedną lub więcej osób, przybierająca przynajmniej postać naruszenia nietykalności cielesnej.

Tutaj mamy wyraźny podział ról na napastników i ofiary.

„Pobicie wyraża się we wspólnym zamachu, przynajmniej dwóch osób na innego człowieka, które ma dodatkowo narażać go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 KK lub w art. 157 § 1 KK. Tak więc, aby doszło do wypełnienia znamion pobicia musi nastąpić atak co najmniej naruszający nietykalność cielesną drugiej osoby. Dopiero takie zachowanie połączone z udziałem innych osób (chociażby same nie zadawały uderzeń) tworzyć może owo kwantum niebezpieczeństwa, o jakim mowa w art. 158 KK” (Postanowienie SN z dnia 7.09.2022 r.I KK 143/22)

Oznacza to, że ustawowe znaczenie omawianych pojęć nie pokrywa się z potocznym, gdzie często kojarzy się je tak naprawdę z każdym gwałtownym starciem, nawet gdy uczestniczyły w nim tylko dwie osoby.

Jakie są różnice między bójką a pobiciem?

Różnice miedzy pobiciem a bójka są nastepujące:

  • Charakter ataku: w przypadku bójki ciosy są zadawane wzajemnie, a w trakcie pobicia atak jest jednostronny;
  • Liczba napastników i ofiar: jeśli mowa o bójce to mamy co najmniej dwie osoby atakujące się nawzajem, natomiast pobicie wiąże się z przewagą liczebną napastników nad ofiarą (ofiarami);
  • Bójka nie jest połączona z obecnością ofiar, a pobicie wręcz przeciwnie;
  • Możliwość obrony: w trakcie bójki obie strony atakują i bronią się, a możliwości obrony ofiary pobicia są ograniczone.

Jakie czynności kwalifikujemy jako branie udziału w bójce?

Branie udziału w bójce lub pobiciu może przybrać różne formy, zwykle są to przejawy czynnej agresji. 

To pojęcie szerokie, które może wyrażać się w jakikolwiek inny sposób akceptujący tego typu zachowania, np. poprzez uniemożliwieniu ucieczki, zachęcanie, „podpuszczanie” uczestników do kontynuowania agresji czy też ułatwianie tym osobom zadawania ciosów, przy istnieniu świadomości stwarzania dla pokrzywdzonego niebezpieczeństwa utraty życia albo nastąpienie skutku w postaci ciężkiego uszczerbku lub średniego uszczerbku na zdrowiu. 

Czy dla sądu takie rozróżnienie ma znaczenie?

Dla treści wyroku fakt, czy doszło do bójki, czy do pobicia ma w praktyce znaczenie. Wpływa to m.in. na to, jakie aspekty zdarzenia sąd bierze pod uwagę.

Co do zasady osoba, która wyłącznie atakuje (nie jest atakowana), powinna zostać bardziej ukarana. 

Jeśli ktoś atakował w ramach obrony wyrok będzie łagodniejszy. 

Może się okazać, że mamy do czynienia z obroną konieczną. Wówczas Sąd umorzy postępowanie lub uniewinni taką osobę. 

Jakie kary grożą za bójkę i pobicie?

Udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku w postaci ciężkiego uszczerbku lub średniego uszczerbku na zdrowiu, grozi karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Należy podkreślić, że wystarczy samo „narażenie” na takie niebezpieczeństwo.

Jeśli następstwem bójki lub pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Natomiast jeżeli następstwem bójki lub pobicia jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

Bójka i pobicie z użyciem niebezpiecznych przedmiotów

Art. 159 Kodeksu karnego wprowadza typ kwalifikowany brania udziału w bójce lub pobiciu.

Za udział w bójce lub pobiciu człowieka, używa broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu, grozi surowsza kara, a mianowicie pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Jeśli masz pytania dotyczące omówionego tematu lub potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej, nie wahaj się z nami skontaktować. Kancelaria Adwokacka Mikulski oferuje kompleksową pomoc prawną dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Skontaktuj się z nami już dziś, aby umówić się na konsultację i dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc. Zadzwoń pod numer +48 882 843 157 lub napisz na adres kancelaria@adwokatmikulski.pl. Jesteśmy tutaj, aby Cię wspierać.