1 stycznia 2023 roku razem z ustawą z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii, wprowadzając istotne zmiany w prawie dla konsumentów. 

Celem zmian jest przede wszystkim dostosowanie przepisów chroniących konsumentów do dynamicznie rozwijającego się świata cyfrowego. Coraz częściej robimy zakupy online, korzystamy z treści i usług cyfrowych, zawieramy przez internet umowy, za które płacimy naszymi danymi. We wszystkich tych sytuacjach konieczne jest zapewnienie konsumentom wysokiego poziomu ochrony – prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Tomasz Chróstny.

Wprowadzone zmiany stanowią wdrożenie rozwiązań wynikających z implementacji unijnych dyrektyw: Omnibus, cyfrowej i towarowej.

W tym wpisie przedstawimy najważniejsze zmiany w zakresie praw konsumentów.

Obniżki cen

Przedsiębiorca ogłaszając promocję lub wyprzedaż, musi razem z aktualną ceną podać najniższa cenę z ostatnich 30 dni. 

Jeśli mowa o produktach z krótką datą przydatności do spożycia, które szybko się psują należy podać aktualną cenę oraz poprzedzającą zastosowanie pierwszej obniżki. 

W przypadku produktów, które przedsiębiorca ma w swojej ofercie krócej niż 30 dni wymagane jest podanie najniższej ceny od momentu wprowadzenia do sprzedaży aż do wprowadzenia obniżki. 

W przypadku zwyczajnego obniżenia ceny regularnej, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży przedsiębiorca nie ma obowiązku podania najniższej ceny z ostatnich 30 dni.

Uwidocznienie cen

§ 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii  z dnia 19 grudnia 2022 r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług:

Cenę, cenę jednostkową lub informację o obniżonej cenie uwidacznia się na danym towarze, bezpośrednio przy towarze lub w bliskości towaru, którego dotyczy cena, cena jednostkowa lub informacja o obniżonej cenie, w miejscu ogólnodostępnym i dobrze widocznym dla konsumentów.

Obowiązek ten można realizować np. poprzez informację na wywieszce, w cenniku czy postaci nadruku na towarze.

Reklamacja

Nie używamy już pojęcia „rękojmi”, zastąpiła je „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”.

W pierwszej kolejności konsument może żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru. Częściowy lub całkowity zwrot pieniędzy jest możliwy dopiero w ramach kolejnego etapu reklamacji. 

Co istotne, termin domniemania, że niezgodność towaru z umową istniała z chwilą zakupu uległ wydłużeniu do dwóch lat. 

Bez zmian pozostaje odpowiedzialność sprzedawcy z wady towaru, czyli ponosi ją przez 2 lata od wydania towaru. Jednakże, gdy towar jest rzeczą używaną sprzedawca nie może skrócić tego terminu do roku.

Zmieniony termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych wynosi 6 lat. 

Podwójne standardy 

Obowiązuje zakaz wprowadzania na rynek towaru jako identycznego ze sprzedawanym w innych krajach UE, jeśli istotnie się od niego różni np. składem, a nie jest to obiektywnie uzasadnione. 

Zakupy online

Na platformach handlowych mają się pojawić informacje, czy podmiot oferujący na niej towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną. Jeśli jest osobą fizyczną konsumenci mają być informowani także o braku możliwości zastosowania przepisów chroniących konsumentów np. prawa odstąpienia od umowy. Co więcej, wymagana jest informacja o tym, jak platforma podzieliła się ze sprzedającym obowiązkami związanymi z realizacją umowy.

Plasowanie produktów podczas wyszukiwania online

Jeśli przedsiębiorca umożliwia wyszukiwanie produktów online jest zmuszony do informowania o głównych parametrach, decydujących o kolejności plasowania wyników. Stosowanie płatnych reklam lub dokonywanie płatności za osiągnięcie wyższej pozycji wśród wyświetlanych wyników również musi zostać ujawnione. 

Indywidualne dostosowywanie ceny

W razie indywidualnego dostosowywania ceny przedsiębiorca musi poinformować o tym konsumenta. Mowa tutaj o sytuacjach, gdy cena dla konkretnego użytkownika internetu jest ustalana niejako automatycznie w zależności od jego lokalizacji czy historii przeglądanych stron itp. Obowiązek ten, nie dotyczy dostosowywania cen w oparciu o czynniki, które nie są powiązane z konkretnym odbiorcą.

Fałszywe opinie

Przedsiębiorca zobowiązany jest do podawania informacji, czy i w jaki sposób weryfikuje ich autentyczność, a także czy zamieszcza wszystkie opinie, a nie tylko pozytywne. Zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii jest zakazane.

Bilety na koncerty i mecze

Już nie ma możliwości wykupywania przez przedsiębiorców za pośrednictwem botów, a potem odsprzedawania konsumentom biletów na imprezy kulturalne lub sportowe.

Towary z elementami cyfrowymi, treści i usługi cyfrowe

Można je reklamować tak jak każdy inny towar czy usługę. 

Art. 43l. ust. 1 ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe:

Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfro- wej dostarczanych jednorazowo lub w częściach, który istniał w chwili ich dostarczenia i ujawnił się w ciągu dwóch lat od tej chwili. Domniemywa się, że brak zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, który ujawnił się przed upływem roku od chwili dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, istniał w chwili ich dostarczenia.

W zakresie odpowiedzialności przedsiębiorcy leży zgodność towaru cyfrowego, np. gry, programu komputerowego, z jego wersją próbną i zapowiedziami. Ma także obowiązek dostarczania konsumentom aktualizacji przez co najmniej 2 lata.

Umowy opłacone danymi osobowymi

Ochrona konsumentów obejmuje również umowy opłacone swoimi danymi osobowymi. W tej sferze funkcjonują takie same zasady, jak w odniesieniu do odpłatnych usług, np. możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.

Ochrona seniorów 

Termin na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub wycieczki uległ wydłużeniu do 30 dni. W przypadku pokazów bez zmian – 14 dni.

Zawieranie umów finansowych podczas pokazu lub wycieczki jest zakazane. Jeśli zawarto w takich okolicznościach umowę, np. umowę pożyczki, jest ona nieważna i nie wywołuje skutków dla konsumenta.

Przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy także zostało zakazane. Chodzi tutaj o umowy zawierane w trakcie pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta, który w ten sposób może podjąć przemyślana decyzję.

Pojawiła się możliwość odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość, takich jak np. umowy obejmujące abonamenty medyczne.