Jak wiadomo wsiadanie za kierownicę pod wpływem alkoholu stwarza realne zagrożenie dla życia i zdrowia wszystkich uczestników ruchu, więc nasz ustawodawca zaostrzył kary przewidziane dla nietrzeźwych kierowców.

Nowe przepisy

14 marca 2024 roku weszły w życie przepisy ustawy z 7 lipca 2022 roku o zmianie ustawy kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza m.in. konfiskatę pojazdu prowadzonego przez pijanego kierowcę. 

Kiedy konfiskata pojazdu?

W wypadkach wskazanych w ustawie, sąd będzie orzekał przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym. 

Przepadek pojazdu będzie możliwy w następujących sytuacjach:

  • Kierowca miał we krwi 1,5 promila alkoholu (0,75 mg/dm3) lub więcej w wydychanym powietrzu albo zawartość alkoholu we krwi prowadziła do takiego stężenia, jednakże nie on spowodował wypadku (możliwe jest odstąpienie od orzeczenia konfiskaty);
  • Kierowca miał we krwi co najmniej 1 promil lub 0,5 mg/dm3 alkoholu w wydychanym powietrzu albo zawartość alkoholu we krwi prowadziła do takiego stężenia i spowodował on wypadek (obligatoryjna konfiskata pojazdu);
  • Kierowca dopuścił się recydywy, czyli prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości po raz kolejny w ciągu dwóch lat (obligatoryjna konfiskata pojazdu niezależnie od stopnia stanu nietrzeźwości);
  • Kierowca doprowadził do wypadku i uciekł z miejsca zdarzenia (obligatoryjna konfiskata bez względu na zawartość alkoholu we krwi, nawet jeśli kierowca był trzeźwy).

Ponadto, w razie spowodowania przez kierowcę wypadku z zawartością alkoholu we krwi powyżej 0,5 promila, sąd może orzec przepadek pojazdu. Powyżej 1 promila sąd orzeka obligatoryjnie, jak wskazano wyżej.

Co istotne, w niektórych przypadkach konfiskata auta może nastąpić, nawet jeśli nie będą spełnione przesłanki wymienione dotychczas.

Co jeśli pijany kierowca nie jest właścicielem pojazdu?

Jeżeli pojazd zostanie sprzedany, utracony lub zniszczony, albo gdy w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności (np. leasing, wypożyczenie) sprawcy sąd orzeka przepadek równowartości pojazdu. 

Co to oznacza? Nie dojdzie do konfiskaty pojazdu, ale kierowca będzie zobowiązany do zapłaty jego równowartości. 

Jak zostanie obliczona równowartość pojazdu?

W myśl art. 44 b § 2 Kodeksu karnego, za równowartość pojazdu uznaje się wartość pojazdu określoną w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo, a w razie braku polisy – średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego, przy uwzględnieniu marki, modelu, średniej rynkowej dla danej marki, roku produkcji, przebiegu oraz innych parametrów wpływających na wycenę pojazdu.

Jeśli ustalenie średniej wartości rynkowej pojazdu nie jest możliwe ze względu na szczególne cechy tego pojazdu, zasięga się opinii biegłego.

Procedura konfiskaty pojazdu

W pierwszej kolejności kierowca przejdzie kontrolę trzeźwości.

Następnie pojazd kierowcy zostanie chwilowo zatrzymany przez organy ścigania na okres nie dłuższy niż 7 dni (odholowanie na parking policyjny). Prokurator zabezpieczy pojazd na czas prowadzenia postępowania wyjaśniającego.

O ostatecznej konfiskacie samochodu za jazdę po spożyciu alkoholu można mówić po wydaniu orzeczenia przez sąd.

Koszty przechowywania pojazdu po uprawomocnieniu się wyroku poniesie kierowca.

Wyjątki 

Przepadek pojazdu mechanicznego oraz przepadek równowartości pojazdu nie będzie orzekany, jeżeli sprawca prowadził auto, które do niego nie należało, wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. 

W takiej sytuacji sąd orzeknie nawiązkę w wysokości co najmniej 5 tys. zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. 

Dodatkowo, przepadek pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu nie będzie orzekany, jeśli będzie to niemożliwe lub niecelowe z uwagi na jego utratę przez sprawcę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie.